Archiwum Lokomotywy

Katherine Rundell ma dar kreowania przekonujących bohaterów o szczególnych (ale realnych) umiejętnościach. Młodego czytelnika zjednuje, przeciwstawiając świat dorosłych dziecięcemu — nawet „dobrzy” dorośli nie mogą uzyskać do niego pełnego dostępu. W Złodziejaszkach Rundell oferuje zwroty akcji rodem z najlepszych przygodowych młodzieżówek. Posługuje się przy tym pięknym,

starannym literackim językiem, co sprawia, że dojrzały czytelnik też czerpie przyjemność z lektury. Jej malowniczość i ekspresyjna czupurność są jak powrót do powieści Edith Nesbit czy Mary Norton we współczesnym wydaniu.

Wasilkowska ceni nastoletnich czytelników — dała im stendhalowskie lustro, trochę tylko krzywe od groteski. Raz, że rewelacyjni bohaterowie u progu życiowych wyborów — dawno nie czytałam tak pięknie napisanych postaci kobiecych, tak ujmującego bohatera chłopięcego! Dwa — ostro i bezpretensjonalnie nakreślony problem nierówności społecznych. Trzy — wymieszanie smutku, śmiechu i żywotnej nadziei jak w dobrym

komediodramacie. Piękne i straszne jest małe miasteczko, zarazem dom, klatka, miejsce straconych szans. Świat Mundka to kawał mięsistej literatury. No i w końcu młodzież gada, nie deklamuje!

Ktoś wreszcie o tym głośno powiedział — nasze miasta to potwory! Joanna Guszta powiedziała o tym głośno — bardzo głośno, bo ustami wielkiego Potwora. A on głos ma donośny! I powiedziała to najwłaściwszym osobom na świecie — dzieciom. To dzieci trzeba wychować do dbania o dobro wspólne. Do porządku, do solidarności. I do poczucia estetyki. Świetna książka! Dowcipna, ładna, książka „o czymś”, a nawet o czymś bardzo ważnym. Porusza temat, z którym do tej pory nie spotkałam się w literaturze dla dzieci — oswajania przestrzeni miejskiej. Takich treści nam trzeba. Dzieciom trzeba.

Marta Guśniowska znowu sięga do tematu śmierci i jak zwykle wychodzi poza schemat. Poczucie humoru świetnie łączy z taktem i wrażliwością. Powołując do życia dinozaura, który boi się wymarcia, żółwia liczącego się z perspektywą długiego życia

w samotności i motyla, który ma czas tylko do wieczora, pokazuje, że każdy ma prawo do swojego strachu, a jednocześnie, że tak naprawdę liczy się tu i teraz. Gra słów i skojarzeń, nagromadzenie idiomów, żywe dialogi, a z drugiej strony niebywała plastyczność i dynamiczne zmiany scenerii, idealnie łączą to co u autorki książkowe, z tym co teatralne

Signe ma około 10 lat i właśnie odkrywa blaski przyjaźni z Ester, nową koleżanką z klasy. A skoro są blaski, pojawiają się i cienie. Bo przyjaźń bywa trudna. Szczególnie gdy daje się obietnicę „na każde uderzenie twojego serca” i ma się tajemnice, „od których aż boli brzuch”. Wciągająca powieść o rodzącej się przyjaźni, wielkich emocjach, kłamstwie, ale i pochopnie wyciąganych wnioskach,

o granicach, które czasem przekraczamy, o rówieśnikach i tym, jak ważne jest poczucie akceptacji, odnalezienie się w grupie.

Jest w tym wierszu — otwierającym przed czytelnikiem intymny nocny mikrokosmos — delikatność i świeżość, mrok i tajemnica. Bo taka jest noc, czasem niepokojąca i głośna w swojej ciszy, czasem bliska, ciepła i otulająca. To pełna luźnych i zaskakujących skojarzeń liryczna wędrówka po różnych miejscach i zakamarkach w poszukiwaniu nocy. Tekst Agnieszki Wolny-Hamkało jest doskonałym wprowadzeniem młodego (i starszego!) czytelnika w świat poezji, w której nie ma oklepanych rymów, jest za to melodia, której nie chce się przestać słuchać.

Po 27 latach pracy słowem wiem, że najtrudniej jest pisać prosto. Najtrudniej jest pisać krótko. Najtrudniej jest pisać językiem, który ma trafić do konkretnego odbiorcy. Pisać prawdziwie dla dzieci — oto wyzwanie. A co, jeśli podniesiemy poprzeczkę i nie tylko będziemy chcieli dotrzeć do dzieci, ale też poruszyć dorosłych? Wtedy dostaniemy tekst książki Dołek. Prosty, krótki, pisany

z perspektywy dziecka pokazuje wydarzenia bliskie czytelnikom, ale też jest drogowskazem dla dorosłych: „Kierunek dzieciństwa na 100%”.

Sasha ma dwanaście lat i chce zostać królową komedii, popularną stand-uperką, osobą słynącą z rozśmieszania innych. Właśnie w ten sposób radzi sobie z traumą i smutkiem — ukrywa je pod śmiechem i żartem. Jenny Jägerfeld prostym językiem, wzruszająco i bez patosu pisze o ekstremalnie trudnych emocjach, o tym, jak można przeżyć żałobę, wybaczyć i żyć dalej. To niesłychanie poruszająca, a jednocześnie lekka i chwilami zabawna opowieść o bólu i godzeniu się ze stratą. Świetna lektura nie tylko dla młodzieży.

W ósmej części cyklu o Amelii i Kubie Rafał Kosik sięgnął po, wydawać by się mogło, znaną i oklepaną warszawską baśń o Złotej Kaczce i wpisał ją w realia współczesnego świata i współczesnej Warszawy. Okazuje się, że mimo upływu czasu i zastąpienia worka

dukatów złotą kartą kredytową, jej przesłanie nadal pozostaje aktualne. Dodatkowym smaczkiem są dopisane, jak się domyślam — tuż przed drukiem, nawiązania do sytuacji pandemicznej, w której wypadła premiera książki. Dzięki temu stała się ona też trochę świadectwem tego dziwnego 2020 roku.

Pierwszy tom serii Lustrzanna dostał nagrodę w zeszłorocznej Lokomotywie w kategorii PRZEKŁAD. Drugi jest równie doskonały, z tym że wszystko jest w nim… bardziej. Bardziej, więcej i szybciej. Jest bardziej emocjonujący, wciągający, gęsty od wydarzeń i zagadek, tajemniczy, nieprzewidywalny, a przy tym nic nietracący na spójności. Autorka stworzyła świat, którego nie chce się opuścić, bohaterów, których jednocześnie się kocha i nienawidzi, opowieść, w którą wierzy się od pierwszej litery do ostatniej. Dostaliśmy fantastykę bez różdżek, romans bez... romansu, a mimo to jest tu magia i miłość.